Elke derde dinsdag van september staat Nederland in het teken van Prinsjesdag. Niet alleen worden dan de plannen van het kabinet voor het komende jaar bekendgemaakt, ook de begroting voor het Koninklijk Huis komt onder de loep. Dit jaar is er opnieuw veel aandacht voor de financiële ondersteuning van de koning, de koningin en de overige leden van de koninklijke familie.

Volgens de miljoenennota voor 2026 stijgen de totale uitgaven voor het Koninklijk Huis naar ruim 60 miljoen euro. Dat is een toename van 1,9 miljoen euro ten opzichte van het voorgaande jaar, oftewel een groei van 3,2 procent. Hoewel dit een bescheidener stijging is dan in eerdere jaren, levert het bedrag opnieuw de nodige maatschappelijke discussie op.

Waar gaat het grootste deel van het budget naartoe?

Wie denkt dat het hele bedrag rechtstreeks naar de koning en koningin gaat, heeft het mis. Het grootste deel van de uitgaven valt onder de zogeheten functionele uitgaven.

Deze post groeit in 2026 met 1,4 miljoen euro en komt daarmee uit op een totaal van 39,8 miljoen euro. Het gaat hier om kosten die nodig zijn voor personeel, beveiliging, huisvesting, vervoer en andere voorzieningen van de Dienst Koninklijk Huis.

Deze dienst ondersteunt de koning, koningin Máxima en prinses Beatrix bij hun officiële taken, maar ook in praktische zaken die verband houden met hun dagelijkse leven. Denk aan de organisatie van staatsbezoeken, representatieve taken in binnen- en buitenland en het onderhoud van paleizen.

Het inkomen van de koning en koningin

Een kleiner, maar altijd opvallend deel van de begroting, betreft de inkomens van de leden van het Koninklijk Huis. In 2026 stijgt dit bedrag met 149.000 euro en komt het uit op bijna 12,6 miljoen euro.

• Koning Willem-Alexander ontvangt daarvan ongeveer 1,2 miljoen euro als inkomen. Daarbovenop krijgt hij nog eens 6,2 miljoen euro ter dekking van onkosten en personeel.

• Koningin Máxima ontvangt een persoonlijk inkomen van 0,5 miljoen euro.

• Ook prinses Beatrix en prinses Amalia hebben een eigen budget toegewezen gekregen.

Prinses Amalia heeft eerder aangekondigd haar inkomen voorlopig terug te storten zolang ze studeert aan de Universiteit van Amsterdam. Ze volgt daar de opleiding Nederlands Recht en wil pas na afronding van haar studie aanspraak maken op het bedrag.

Vergelijking met eerdere jaren

De stijging van de begroting is dit keer opvallend lager dan in voorgaande jaren. Voor 2025 werd nog een groei van 5,4 procent verwacht. In 2023 lag die toename zelfs op 11 procent – de grootste stijging sinds koning Willem-Alexander de troon besteeg in 2013.

Dat maakt 2026 een jaar van relatieve afvlakking, al nemen de totale kosten nog steeds gestaag toe. Binnen de gehele rijksbegroting vormt het Koninklijk Huis weliswaar een klein onderdeel, maar het blijft een van de meest besproken posten.

Voor- en tegenstanders van de monarchie grijpen de miljoenennota vaak aan om hun standpunten te versterken: sommigen benadrukken de waarde van de koning als staatshoofd en boegbeeld, terwijl anderen kritisch kijken naar de omvang van de jaarlijkse uitgaven.

Nieuwe generatie steeds zichtbaarder

Naast cijfers en bedragen trok ook de aanwezigheid van de jongste generatie koninklijke familieleden de aandacht. Tijdens Prinsjesdag was prinses Ariane voor het eerst aanwezig bij de ceremonie. Daarmee zette zij een belangrijke stap in de voorbereiding op een toekomst waarin zij en haar zussen steeds vaker een rol zullen spelen bij officiële gelegenheden.

Eerder waren vooral prinses Amalia en prinses Alexia zichtbaar bij publieke momenten. De komst van Ariane laat zien dat ook zij nadrukkelijk wordt meegenomen in de opvoeding tot toekomstige vertegenwoordiger van het koningshuis.

Voor veel Nederlanders was het een bijzonder moment om de drie dochters van Willem-Alexander en Máxima samen te zien tijdens de traditionele rijtoer en de troonrede.

Waarom zoveel geld nodig is

Een vaak gehoorde vraag is: waarom kost het Koninklijk Huis zoveel? Het antwoord ligt in de combinatie van representatieve, organisatorische en beveiligingskosten.

De koning is niet alleen ceremonieel staatshoofd, maar vervult ook een cruciale rol in de diplomatie en internationale betrekkingen. Staatsbezoeken, ontvangsten van buitenlandse staatshoofden en deelname aan internationale evenementen vereisen een grote organisatie.

Daarnaast speelt beveiliging een steeds grotere rol. De veiligheid van de koninklijke familie moet in alle omstandigheden worden gegarandeerd. Dat betekent inzet van personeel, materieel en soms ook aanpassingen aan gebouwen en vervoer.

Impact op het publieke debat

Elk jaar zorgt de begroting van het Koninklijk Huis voor discussie. Voorstanders wijzen op de waarde van de monarchie als symbool van eenheid en de economische meerwaarde van koninklijke bezoeken in het buitenland. Volgens hen is de investering gerechtvaardigd omdat het koningshuis bijdraagt aan de internationale reputatie van Nederland.

Critici daarentegen vinden dat de bedragen niet meer passen bij de huidige tijd en pleiten voor meer transparantie of zelfs een beperking van de uitgaven. Zij wijzen erop dat de inkomens van de koning en koningin vele malen hoger liggen dan die van de gemiddelde Nederlander.

Een begroting die aandacht trekt

Of je nu groot voorstander bent van de monarchie of kritisch tegenover de kosten staat: de begroting van het Koninklijk Huis blijft een jaarlijks gespreksonderwerp.

Met ruim 60 miljoen euro in 2026 is het een post die, hoewel klein binnen de totale rijksbegroting, veel emotie oproept. Het is een balans tussen traditie, representatie en de kosten die daarbij komen kijken.

Voor koning Willem-Alexander en koningin Máxima verandert er inhoudelijk weinig: hun inkomen stijgt licht, de organisatie achter hen blijft stevig gefinancierd en de jongere generatie wordt stap voor stap voorbereid op een grotere rol.

Conclusie

De miljoenennota laat zien dat de begroting voor het Koninklijk Huis opnieuw stijgt, maar minder fors dan in de afgelopen jaren. Koning Willem-Alexander ontvangt 1,2 miljoen euro, koningin Máxima 0,5 miljoen euro, en ook prinses Beatrix en prinses Amalia hebben een eigen budget.

Ondertussen nemen de functionele uitgaven – voor personeel, beveiliging en organisatie – het grootste deel van de kosten voor hun rekening. Met de zichtbaarheid van prinses Ariane tijdens Prinsjesdag is ook duidelijk dat de volgende generatie langzaam maar zeker klaar wordt gestoomd voor de toekomst.

De maatschappelijke discussie over de kosten zal ongetwijfeld blijven bestaan. Toch blijft het koningshuis een onmiskenbaar en zichtbaar onderdeel van Nederland, waarbij traditie en moderniteit elkaar elk jaar opnieuw ontmoeten tijdens Prinsjesdag.