wat jij móet weten over je drinkwater

Water drinken is gezond, dat weten we allemaal. Dagelijks voldoende vocht binnenkrijgen ondersteunt je stofwisseling, houdt je lichaamstemperatuur op peil en helpt bij het afvoeren van afvalstoffen. Steeds meer mensen kiezen daarom bewust voor flessenwater, in de veronderstelling dat dit schoner en veiliger is dan kraanwater. Maar nieuw wetenschappelijk onderzoek brengt deze aanname flink aan het wankelen.

Wetenschappers slaan alarm: enorme hoeveelheden nanoplastics in flessenwater

Uit een recente studie blijkt dat een liter flessenwater gemiddeld meer dan 240.000 nanoplastics bevat. Ter vergelijking: kraanwater in Nederland bevat er slechts 5 tot 6 per liter. Deze ontdekking heeft wereldwijd voor ophef gezorgd onder experts en consumenten. Want deze piepkleine plasticdeeltjes vormen mogelijk een serieuze bedreiging voor onze gezondheid – en we drinken ze ongemerkt elke dag in.

Wat zijn nanoplastics precies?

Nanoplastics zijn extreem kleine plasticdeeltjes, vaak kleiner dan 1 micrometer. Omdat ze zo klein zijn, kunnen ze niet met het blote oog of gewone microscopie worden waargenomen. Pas recentelijk hebben wetenschappers methodes ontwikkeld waarmee ze deze deeltjes kunnen detecteren in bijvoorbeeld water, lucht en voedsel.

Wat deze deeltjes extra zorgwekkend maakt, is hun vermogen om diep door te dringen in het lichaam. Nanoplastics kunnen via de bloedbaan organen bereiken, celmembranen passeren en mogelijk zelfs de bloed-hersenbarrière doordringen. Dat maakt het risico voor onze gezondheid moeilijk in te schatten, maar zeker niet te negeren.

Wat zijn de mogelijke gezondheidsrisico’s?

Hoewel langetermijnonderzoek nog gaande is, zijn de voorlopige bevindingen allesbehalve geruststellend. Wetenschappers waarschuwen dat nanoplastics kunnen leiden tot:

• Chronische ontstekingen

• Verstoring van het immuunsysteem

• Hormonale disbalans door chemische stoffen zoals ftalaten

• Verhoogde kans op kanker

• Vruchtbaarheidsproblemen en ontwikkelingsstoornissen

Vooral ftalaten, weekmakers die vrijkomen uit plastic, zijn berucht. Deze stoffen staan al jarenlang ter discussie vanwege hun impact op het hormonale systeem, met name bij kinderen en zwangere vrouwen.

Waar komen al die nanoplastics vandaan?

De meeste plastic deeltjes in flessenwater ontstaan niet in het water zelf, maar door de verpakking. Plastic flessen worden vaak gemaakt van PET (polyethyleentereftalaat). Onder invloed van hitte, druk of langdurige opslag begint dit materiaal af te breken. Het gevolg: kleine deeltjes plastic komen los en belanden in het water dat je uiteindelijk opdrinkt.

Maar er is meer. Tijdens het productieproces van flessenwater worden filters gebruikt die gemaakt zijn van… jawel, plastic – meestal nylon. Ook deze filters laten sporen van nanoplastics achter. Ironisch genoeg zorgen juist de stappen die het water ‘zuiver’ moeten maken, voor extra vervuiling.

Flessenwater versus kraanwater: de harde cijfers

In Nederland is kraanwater van uitzonderlijk hoge kwaliteit. Het wordt streng gecontroleerd en bevat – volgens metingen – gemiddeld slechts 5,5 nanoplastics per liter, tegen honderden duizenden in flessenwater. De keuze voor kraanwater is dus niet alleen duurzamer, maar ook aanzienlijk veiliger voor je gezondheid.

Toch blijven veel consumenten vasthouden aan het idee dat flessenwater ‘puurder’ is. Die perceptie blijkt nu dus onterecht – en zelfs potentieel schadelijk.

Je consumeert meer plastic dan je denkt

Nanoplastics zitten niet alleen in flessenwater. Steeds meer studies tonen aan dat deze deeltjes aanwezig zijn in uiteenlopende producten, waaronder:

• Kraanwater (maar in zeer beperkte mate)

• Zeezout en tafelzout

• Thee en koffie (vooral bij gebruik van plastic theezakjes)

• Melk en zuivelproducten

• Honing, bier en frisdranken

Daarnaast is er ook bewijs dat we plastic inademen via stofdeeltjes in huis of via synthetische kleding. Kortom: nanoplastics zijn alomtegenwoordig, en vermijden is lastig geworden.

Hoe kun je je blootstelling verminderen?

Hoewel het onmogelijk is om volledig ‘plasticvrij’ te leven, kun je met een aantal simpele stappen de inname van nanoplastics aanzienlijk verlagen:

1. Kies voor kraanwater

In Nederland is het kraanwater niet alleen veilig, maar ook schoon en goedkoop. Door over te stappen van flessenwater naar kraanwater verlaag je je dagelijkse blootstelling drastisch.

2. Gebruik een herbruikbare fles van glas of roestvrij staal

Plastic flessen breken af, zeker bij hergebruik. Een hervulbare fles van glas of RVS is een gezonder alternatief én beter voor het milieu.

3. Laat waterflessen nooit in de zon of hitte liggen

Warmte versnelt het afbraakproces van plastic. Een fles in de auto of in de zon op het strand kan dus meer plastic deeltjes afgeven.

4. Gebruik een waterfilter thuis (indien nodig)

Een kwalitatieve filter kan helpen bij het verwijderen van ongewenste deeltjes uit leidingwater. Let wel: vervang de filter op tijd, anders werkt hij averechts.

5. Vermijd voedselverpakking van plastic

Kies waar mogelijk voor vers en onverpakt voedsel. Gebruik glazen of metalen bewaarbakjes in plaats van plastic dozen, vooral bij het opwarmen van eten.

De bredere impact: van gezondheid tot milieu

De gevolgen van nanoplastics beperken zich niet tot ons lichaam. Ook het milieu lijdt zwaar onder plasticvervuiling. Nanoplastics worden inmiddels aangetroffen in:

• Diepe oceaanlagen

• Drinkwaterbronnen

• Luchtstromen

• Regenval

• Voedselketens van dieren én mensen

Dieren die plasticdeeltjes binnenkrijgen, kunnen daar ernstig ziek van worden. En via vis, zeevruchten en andere dierlijke producten komt datzelfde plastic weer op ons bord terecht.

Is glas het veilige alternatief?

Voor nu lijkt glas de veiligste manier om drinkwater te bewaren. Het is inert, wat betekent dat het geen stoffen afgeeft, ongeacht temperatuur of druk. Roestvrij staal is eveneens een goed alternatief, mits de binnenkant niet beschadigd is.

Door te investeren in een herbruikbare fles of karaf van glas of staal bescherm je niet alleen jezelf, maar verminder je ook je plastic voetafdruk aanzienlijk.

Wat kun je doen als bewuste consument?

Elke kleine stap helpt. Door bewust om te gaan met je drinkgewoontes, kun je bijdragen aan een gezondere toekomst voor jezelf én de wereld om je heen. Denk aan:

• Meedoen aan opruimacties of plasticvrije campagnes

• Merken ondersteunen die duurzame verpakkingen gebruiken

• Petities ondertekenen voor strengere regelgeving op plasticgebruik

• Vaker kiezen voor lokale, onverpakte producten

Conclusie: tijd om het vertrouwen in flessenwater te herzien

De schokkende cijfers over nanoplastics in flessenwater dwingen ons om opnieuw na te denken over wat we dagelijks drinken. Waar flessenwater ooit werd gezien als veiliger alternatief, blijkt nu dat het juist een bron van onzichtbare vervuiling is. De wetenschap waarschuwt ons niet zonder reden.

Gelukkig hebben we in Nederland toegang tot veilig, schoon kraanwater. Door bewuste keuzes te maken – zoals overstappen op glas en roestvrij staal, en het vermijden van plastic verpakkingen – zetten we een belangrijke stap richting een gezonder leven én een schonere planeet.