Ophef rond vermeende bikinifoto’s van Máxima: hoe zit het met privacy en media?

Een discussie die al jaren sluimert, is deze week opnieuw aangewakkerd: mogen er zomaar bikinifoto’s van koningin Máxima gepubliceerd worden? Het onderwerp kwam aan bod in de uitzending van Shownieuws, waarin panelleden stevig met elkaar in debat gingen over de grenzen van privacy, persvrijheid en publieke verantwoordelijkheid. De aanleiding? Niet een concrete nieuwe foto van Máxima, maar een breder gesprek over bikinibeelden van royals, waarbij ook haar naam viel.

Hoewel het om een hypothetisch voorbeeld ging, riep het veel vragen op. Hoe ver mogen media gaan in het tonen van leden van het koninklijk huis in privésetting? Is een koningin in badkleding nog altijd een ‘publiek figuur’, of verdient zij in zulke momenten juist extra bescherming?

De context: van prinsessen tot koningin

In de uitzending werd onder meer gesproken over recente ophef in Spanje, waar foto’s van kroonprinses Leonor in bikini verschenen in een roddelblad. Dat leidde tot stevige reacties: enerzijds over het feit dat ze nog maar 19 is, anderzijds over het inbreuk maken op haar persoonlijke levenssfeer. In de Nederlandse context werd vervolgens de vergelijking gemaakt met koningin Máxima. Wat als zij op het strand wordt gefotografeerd? Mag dat zomaar?

Nederlandse mediacode: een uitzonderlijke afspraak

Nederland kent een bijzondere situatie als het gaat om de koninklijke familie: de zogenoemde mediacode. Deze informele afspraak tussen het Koninklijk Huis en de pers werd in 2005 ingevoerd en houdt in dat leden van het koningshuis in hun privésfeer met rust worden gelaten — zolang ze niet optreden in officiële hoedanigheid. In ruil daarvoor stelt het Koninklijk Huis met enige regelmaat foto’s beschikbaar van de koninklijke familie in informele setting, bijvoorbeeld tijdens vakanties of koninklijke dagen.

Wat als er toch een bikinifoto opduikt?

Toch blijft de vraag: wat als er tóch een bikinifoto van Máxima wordt gemaakt — bijvoorbeeld op vakantie in een ander land waar geen mediacode geldt — en die beelden worden aan een Nederlands medium aangeboden?

In het verleden is dit al vaker voorgekomen. Zo werd in 2009 het Duitse blad Bunte aangeklaagd vanwege het publiceren van vakantiefoto’s van Máxima en Willem-Alexander. De rechter gaf het koninklijk paar gelijk en stelde dat de beelden privé waren, ondanks dat ze op een strand waren gemaakt.

Mag het volgens de wet?

Volgens mediajuristen is het juridisch toegestaan om op openbare plekken te fotograferen, ook van publieke figuren. Maar het publiceren van die beelden is een ander verhaal. De wet maakt een duidelijk onderscheid tussen maken en verspreiden. In Nederland geldt daarbij een sterke bescherming van de persoonlijke levenssfeer.

Bij leden van het koninklijk huis wordt daarbij vaak nog strenger geoordeeld, omdat hun positie bijzonder is. De bescherming van hun privacy wordt gezien als belangrijk onderdeel van hun functioneren. Bovendien wordt er door de Rijksvoorlichtingsdienst regelmatig fotomateriaal beschikbaar gesteld, waardoor de pers niet afhankelijk is van toevallige ‘scoops’ in privésetting.

Een ander punt dat vaak naar voren komt in discussies over privéfoto’s, is het zogeheten ‘algemeen nut’. Sommige media verdedigen het publiceren van bijvoorbeeld bikinifoto’s met het argument dat het koningshuis jaarlijks tientallen miljoenen euro’s aan belastinggeld ontvangt, en dat er dus sprake is van een publieke verantwoordelijkheid.

In de uitzending van Shownieuws merkte muziekkenner Ronald Molendijk op dat het koningshuis jaarlijks “59 miljoen euro” kost. “Dan mag je toch wel een foto in bikini publiceren?” zei hij. Sandra Schuurhof reageerde fel: “Wat is dan het nut van zo’n foto? Máxima in badpak op het strand? Wat zegt dat over haar functioneren of haar rol als koningin?”

Internationaal gezien: Nederland als uitzondering

In andere landen zijn de regels rond privacy van royals veel minder strikt. In het Verenigd Koninkrijk, Spanje of Monaco worden leden van koninklijke families regelmatig in bikini of zwembroek gefotografeerd — vaak zonder toestemming. Dat leidt geregeld tot controverse, maar zelden tot juridische stappen.

Ethiek versus sensatie

De discussie over bikinifoto’s van Máxima raakt daarmee aan een dieper liggend spanningsveld in de media: de balans tussen nieuwsgierigheid van het publiek en respect voor privacy. Waar ligt de grens? En wie bepaalt die?

In het geval van een koningin die op vakantie gaat met haar gezin en in bikini op het strand ligt, lijkt het antwoord voor velen duidelijk: nee, dit is privé.

Conclusie: geen beeld zonder context

De discussie over mogelijke bikinifoto’s van Máxima is uiteindelijk veel groter dan een beeld alleen. Het gaat over normen, waarden, mediagedrag en respect. Het gaat over hoe we omgaan met publieke figuren, zeker zij die een ceremoniële en representatieve functie vervullen, zoals onze koningin.

Of je nu vindt dat bekende mensen automatisch minder privacy hebben of juist meer bescherming verdienen, één ding is zeker: het debat over privacy en sensatie zal nog wel even doorgaan. Maar laten we vooral het menselijk aspect niet vergeten — zelfs koninklijke benen verdienen rust aan het strand.