Freek Rikkerink (32) van Suzan & Freek ongeneeslijk z!ek: “Longk*nker op deze leeftijd is zeldzaam”

Begin dertig en al te horen krijgen dat je ongeneeslijk z!ek bent. Het is de harde realiteit voor Freek Rikkerink (32), de zanger van het populaire duo Suzan & Freek. Het stel maakte het nieuws deze week bekend via Instagram, waarmee ze niet alleen zichzelf, maar ook heel Nederland stil kregen. Freek blijkt uitgezaaide longk*nker te hebben. Genezing is, vanwege die uitzaaiingen, niet meer mogelijk.

Zeldzaam en onbegrijpelijk

Dat iemand van nog geen 35 jaar wordt getroffen door longk*nker, is uiterst zeldzaam. Volgens longarts Robin Cornelissen van het Erasmus MC komt dat in minder dan één procent van de gevallen voor. “Van de circa 14.000 Nederlanders die jaarlijks te horen krijgen dat ze longk*nker hebben, is ongeveer 1 procent jonger dan 35 jaar,” zegt Cornelissen. Zelf behandelde hij onlangs nog Eva Hermans-Kroot, die vorig jaar op 25-jarige leeftijd overleed aan uitgezaaide longk*nker. Hij weet dus als geen ander hoe onverwacht en ingrijpend deze diagnose is voor jonge mensen.

Geen verband met roken

Bij jonge patiënten, legt Cornelissen uit, speelt roken vaak geen rol. Dat geldt ook voor Freek. “Voor longk*nker moet je echt lange tijd aan schadelijke stoffen blootgesteld worden voordat je kans op k*nker groter wordt. Bij jonge mensen zoals Freek, die niet roken, zijn er meestal andere oorzaken,” aldus de arts. Freek staat juist bekend als iemand die sportief en gezond leeft. Vorig jaar nog liep hij de marathon van Berlijn in minder dan drie uur, een prestatie die getuigt van een uitstekende conditie.

Toch kan zelfs zo’n gezonde levensstijl geen volledige bescherming bieden. “Luchtvervuiling en blootstelling aan andere k*nkerverwekkende stoffen kunnen bijdragen. Maar voor een deel is het gewoon pech,” zegt Cornelissen. “In ons lichaam delen cellen zich voortdurend. Soms gaat er iets mis bij zo’n deling en ontstaat k*nker. Dat kan iedereen overkomen.”

Waarom ontdek je longk*nker vaak te laat?

Een van de meest verraderlijke aspecten van longk*nker is dat het vaak pas laat klachten geeft. Cornelissen legt uit: “Je long zelf heeft geen gevoel. Je merkt het pas als er uitzaaiingen zijn of als de tumor andere structuren in het lichaam gaat irriteren. Je kunt zelfs goed functioneren met één long. De longen hebben zo’n enorme overcapaciteit dat je daar zelf lange tijd niets van merkt.”

Dat verklaart ook waarom Freek nog zo energiek op het podium stond in de Ziggo Dome, terwijl het onheil zich achter de schermen al voltrok. “De eerste symptomen van longk*nker komen vaak pas als het eigenlijk al te laat is,” vervolgt Cornelissen. “Op dat moment zijn de kansen op genezing in feite weg. Maar dat betekent niet dat er geen behandeling meer is.”

Behandeling: levensrekkende opties

Hoewel genezing voor Freek uitgesloten is, zijn er wel mogelijkheden om de z!ekte af te remmen en de levensverwachting aanzienlijk te verlengen. Cornelissen: “We onderzoeken tegenwoordig heel precies welke genetische afwijkingen een tumor heeft. Op basis daarvan kunnen we doelgerichte behandelingen geven. Dat zijn medicijnen, kleine moleculen, die als het ware het ‘groeisignaal’ van de tumor blokkeren.”

Zo’n gerichte behandeling kan de k*nker tijdelijk kleiner maken en de groei vertragen. “Daarmee kunnen we vaak een goede kwaliteit van leven bereiken en de levensverwachting verlengen met enkele jaren. Bij sommige patiënten kan dat zelfs vijf jaar winst opleveren,” aldus Cornelissen.

Immuuntherapie: werkt vaak niet bij niet-rokers

Een andere, veelbelovende vorm van behandeling is immuuntherapie. Daarbij wordt het eigen afweersysteem gestimuleerd om k*nkercellen te herkennen en te vernietigen. Toch plaatst Cornelissen daar een kanttekening bij: “We zien dat immuuntherapie vooral goed werkt bij mensen die gerookt hebben. Hun tumoren hebben een ander genetisch profiel en reageren beter op deze therapie.”

Bij niet-rokers, zoals Freek, werkt immuuntherapie vaak minder goed. Toch is het voor sommige patiënten een kansrijke optie. “We hebben mensen die nu al bijna tien jaar na diagnose nog leven, dankzij immuuntherapie. Maar omdat de therapie nog niet zo lang bestaat, weten we niet of we al echt van genezing kunnen spreken,” zegt Cornelissen. “Toch geeft het hoop en perspectief.”

Waarom wordt longk*nker niet standaard gescreend?

Gezien de ernst en de vaak late ontdekking van longk*nker, zou je denken dat er wel een screeningsprogramma is in Nederland, zoals bij borstk*nker of darmk*nker. Maar dat is er (nog) niet. Cornelissen legt uit: “Er zijn wel studies geweest die laten zien dat vroegtijdig opsporen, bijvoorbeeld met CT-scans, levens kan redden. In sommige andere landen, zoals de VS, wordt dat ook al toegepast bij risicogroepen.”

In Nederland ligt het balletje bij de Gezondheidsraad. “Zij hebben gekeken naar de voor- en nadelen. Ze zien nog wat haken en ogen, bijvoorbeeld de vraag wie je dan precies screent, want het gaat wel om een groep mensen die door de screening blootgesteld wordt aan straling,” zegt Cornelissen. “Daarom duurt het nog wel even voordat er een echt landelijk bevolkingsonderzoek komt.”

Bovendien, benadrukt hij: “Die screening zou zich richten op ouderen of op mensen met een hoog risico, bijvoorbeeld door roken. Jongeren zoals Freek vallen daar dan buiten. Helaas is dat precies het wrange: iemand als Freek zou niet in zo’n programma terechtkomen, terwijl hij toch getroffen wordt.”

Een intens en onverwacht verhaal

Voor Freek, Suzan en hun omgeving is het nieuws een mokerslag. De zanger was nog volop bezig met een reeks uitverkochte concerten en het duo stond aan de vooravond van een nieuw avontuur als coaches in The Voice of Holland. Die plannen zijn per direct stopgezet. Suzan en Freek hebben laten weten zich nu volledig te richten op elkaar en het kindje dat zij eind dit jaar hopen te verwelkomen.

Op sociale media stromen de steunbetuigingen binnen. Mensen uit alle hoeken van het land reageren geschokt, maar ook vol liefde en medeleven. “Wat een oneerlijk nieuws,” schrijft iemand. “Sterkte en liefde voor Freek en Suzan.” Tegelijkertijd is er woede over mensen die juist nu negatieve of ongepaste reacties plaatsen. “Waarom kunnen mensen niet gewoon luisteren en respectvol zijn?” vraagt een fan zich af.

Een boodschap van hoop in moeilijke tijden

Hoewel de diagnose keihard is, klinkt er ook iets van hoop door in de woorden van artsen zoals Cornelissen. “Ja, het is een diagnose die je niet meer kunt terugdraaien. Maar het is niet zo dat er helemaal niets meer kan,” zegt hij. “We kunnen met gerichte behandelingen en goede zorg toch nog iets betekenen. En soms ook nog heel wat tijd en kwaliteit van leven geven.”

Voor Freek en Suzan is dat misschien een klein lichtpuntje in een tijd die verder vooral donker is. Ze hebben zelf laten weten: “We gaan nog zo lang mogelijk genieten van de tijd die ons samen gegund is, ook al weten we niet hoe lang dat zal zijn.” Het is een boodschap van moed en liefde, precies zoals Freek en Suzan die ook in hun muziek altijd hebben laten horen.