RIVM waarschuwt voor nieuwe coronastijging: ‘Nog geen paniek, maar wel opletten’

Het RIVM heeft vandaag de nieuwste cijfers over het coronavirus bekendgemaakt — en die laten een duidelijke stijging zien. In het Nederlandse rioolwater zijn opnieuw meer virusdeeltjes gevonden, en ook de verkoop van zelftesten neemt snel toe. Volgens het instituut is er geen reden tot paniek, maar het is wel belangrijk om alert te blijven.

Toename van besmettingen

Uit de meest recente gegevens blijkt dat er de afgelopen week 21 procent meer positieve tests zijn geregistreerd dan de week ervoor. Dat komt niet alleen door mensen die zelf testen, maar ook doordat het virus opnieuw vaker wordt aangetroffen in rioolwatermonsters, een methode waarmee het RIVM sinds de pandemie nauwkeurig in kaart brengt hoe het virus zich verspreidt.

Na een rustige zomerperiode, waarin het aantal besmettingen historisch laag was, lijkt het coronavirus nu weer op te leven. Vooral de zogenoemde Stratus-variant rukt op en wordt inmiddels het vaakst aangetroffen bij positieve testen.

Wat is de Stratus-variant?

De Stratus-variant is een nieuwe mutatie binnen de omikronfamilie. Volgens immunoloog Ger Rijkers is het niet verrassend dat er opnieuw een variant opduikt.

“Het virus blijft zich aanpassen,” legt hij uit. “Elke mutatie die zorgt dat het virus zich makkelijker kan vermenigvuldigen, krijgt vanzelf een voordeel. Daardoor wordt de nieuwe variant al snel dominant.”

Rijkers benadrukt dat de Stratus-variant niet gevaarlijker lijkt dan eerdere omikronvarianten.

“De klachten zijn vergelijkbaar met een stevige verkoudheid: hoesten, keelpijn en een loopneus. De meeste mensen hebben bovendien nog een zekere mate van immuniteit, door vaccinaties of eerdere besmettingen.”

Waarom het virus zich nu sneller verspreidt

Het opvallende is dat deze nieuwe variant zich vooral goed verspreidt onder mensen die niet of nauwelijks z!ek worden. En dat is precies wat het virus in de kaart speelt, legt Rijkers uit.

“Een virus kan zich het beste verspreiden als mensen wel besmet zijn, maar niet thuisblijven. Als je gewoon naar de supermarkt, het werk of de sportschool gaat, help je het virus onbewust verder.”

Daarom adviseert hij om bij klachten — hoe mild ook — even extra voorzichtig te zijn, vooral rondom ouderen en kwetsbare mensen.

Nog geen reden tot ongerustheid

Ondanks de stijging in de cijfers benadrukt het RIVM dat er geen reden tot paniek is. De z!ekenhuizen hebben op dit moment voldoende capaciteit, en er is geen aanwijzing dat de Stratus-variant ernstigere z!ekte veroorzaakt.

Wel roept het instituut mensen op om de basisadviezen in acht te nemen: handen wassen, goed ventileren en thuisblijven bij klachten. Voor mensen die een uitnodiging voor een herhalingsprik hebben ontvangen, geldt bovendien het advies om die afspraak niet uit te stellen.

“Voor wie een oproep heeft gekregen voor een vaccinatie, is mijn welgemeende advies: doe het,” zegt Rijkers. “Dat biedt extra bescherming, zeker voor wie ouder is of een zwakkere gezondheid heeft.”

Oude zelftesten nog bruikbaar

Veel mensen vragen zich af of de oude coronatests die nog in huis liggen, werken bij de nieuwe variant. Het antwoord is geruststellend: ja.

“De meeste zelftesten controleren op een bepaald eiwit van het virus dat nauwelijks verandert,” legt Rijkers uit. “Daardoor blijven ze betrouwbaar, ook bij varianten zoals Stratus.”

Wie toch twijfelt, kan de houdbaarheidsdatum op de verpakking checken. De meeste testen zijn enkele jaren bruikbaar zolang ze goed bewaard zijn.

Een seizoenspatroon

Deskundigen vermoeden dat corona inmiddels een seizoensvirus aan het worden is, vergelijkbaar met de griep. In de warme zomermaanden circuleert het nauwelijks, maar zodra de dagen korter worden en mensen meer binnen zitten, neemt het aantal besmettingen toe.

Het RIVM benadrukt dat dit niet betekent dat het virus verdwenen is, maar dat we er beter mee leren leven. Dankzij opgebouwde weerstand verlopen de meeste besmettingen mild, al blijft waakzaamheid belangrijk.

‘Opletten, maar niet in paniek raken’

De boodschap van het RIVM is duidelijk: de cijfers stijgen, maar er is geen reden tot alarm.

“Het is vooral opletten,” zegt een woordvoerder. “We moeten verstandig omgaan met gezondheidsklachten en kwetsbaren beschermen, maar het dagelijks leven hoeft daar niet door stil te vallen.”

Ook de overheid heeft laten weten dat er geen nieuwe maatregelen op stapel staan. Vooralsnog volstaat het om alert te blijven en de adviezen te volgen die inmiddels iedereen kent.

Sociale media reageren

Op sociale media wordt het nieuws breed gedeeld. Journalist Piet Heyn schreef op X (voorheen Twitter):

“Nieuwe coronavariant in opmars: ‘Opletten’.”

Veel reacties daaronder klinken herkenbaar: van lichte vermoeidheid over het onderwerp tot begrip voor het belang van waakzaamheid. Een gebruiker schrijft: “Ik heb er geen zin meer in, maar ik snap dat we het in de gaten moeten houden.”

De balans tussen geruststelling en realiteit

Dat de toon van het RIVM genuanceerd blijft, is bewust. Na jaren van pandemie, lockdowns en persconferenties van Mark Rutte en Hugo de Jonge wil niemand terug naar die periode. Tegelijkertijd is het belangrijk dat het publiek alert blijft op veranderingen in het virus.

Het instituut zet daarom in op transparantie en monitoring: niet alleen via testen, maar ook via rioolwateronderzoek en laboratoriumanalyses. Op die manier kan een opkomende variant vroegtijdig worden herkend.

De conclusie

Er is sprake van een lichte stijging in het aantal coronabesmettingen, vooral door de Stratus-variant, maar geen reden voor paniek. De meeste mensen ervaren slechts milde klachten, en het bestaande vaccin en de oude zelftesten blijven effectief.

Wie voorzichtig is bij verkoudheidsklachten en rekening houdt met kwetsbare mensen, doet al genoeg om de verspreiding te beperken.

Zoals immunoloog Rijkers het samenvatte:

“Het virus is er nog, maar we weten inmiddels hoe we ermee moeten omgaan. Dat is winst.”